Elewacja to kolejny duży etap budowy Twojego domu i ostatni w tej serii wpisów. Jej wykonanie możliwe jest dopiero wtedy, gdy budynek nakryto dachem i gdy wstawiono wszystkie okna i drzwi.
Bez elewacji?
Przewrotnie zaczniemy od tego czy w ogóle musisz robić elewację? Rzeczywiście nie jest to obligatoryjne i w zależności od wielu czynników (zasobności portfela, dostępności ekip budowlanych, pory roku i pogody) może być odłożone na później, wykonywane równolegle z innymi pracami, np. instalatorskimi bądź wykończeniowymi wewnątrz. Można też zupełnie pominąć ten etap. Co się komu podoba.
Termoizolacja.
Faktem jest jednak, że budynek bez elewacji, a więc bez docieplenia, jest o wiele droższy w eksploatacji. Obecnie standardem jest murowanie ścian zewnętrznych „w jednego pustaka”. Oznacza to, że ściana ma 24-25 cm grubości i jej właściwości termoizolacyjne są znacznie mniejsze, niż gdy budowano dawniej „w półtora pustaka” z zachowaniem dodatkowej pustej przestrzeni pomiędzy bloczkami lub wypełniając ją styropianem albo wełną mineralną. W praktyce oznacza to, że wydatki na ogrzewanie zimą, dla nowopowstających budynków, z „chudszym” murem, będą o wiele wyższe.
Utrudnienia.
Niewykonanie elewacji utrudnia wykonanie kolejnych prac wykończeniowych. Kilka przykładów.
- Ułożenie kostki brukowej przy samym budynku – bruk nie powinien wchodzić pod warstwę elewacji, aby zimą nie powodować jej odkształcenia.
- Wykonanie podbitki dachu – dobrą praktyką jest docieplenie ścian na całej ich wysokości, co zazwyczaj koliduje z wykonaniem obróbki spodu dachu.
- Montaż rur spustowych rynien – z uwagi na grubość warstwy docieplenia, rynny montuje się po wykonaniu elewacji. Do tego czasu będziesz skazany na tymczasowe rury spiralne, które będą odprowadzały wodę z dachu. Możesz też zamontować rynny właściwe bezpośrednio na murze, ale będziesz je musiał zdemontować, gdy w przyszłości zdecydujesz się na położenie elewacji.
- Wykończenie tarasów czy balkonów – w związku z tym, że grubość docieplenia wynosi zazwyczaj 15 – 20 cm, bez ukończenia elewacji, trudno o finalny montaż balustrad, ułożenie deski na tarasie lub płytek na balkonach.
Robimy elewację. Na co zwrócić uwagę.
Rodzaj docieplenia.
W przypadku nowopowstających budynków, informacje dotyczące docieplenia znajdziesz zarówno w projekcie, jak i w charakterystyce energetycznej budynku. Wybór materiału, styropian czy wełna mineralna, zależy od inwestora. Pamiętaj jednak, aby wybierać materiały o parametrach nie niższych, niż te opisane w dokumentacji projektowej (podobnie jak w przypadku okien).
Oprócz samej grubości styropianu lub wełny, sprawdź jej właściwości izolacyjne. Ważny jest współczynnik λ (lambda). Nie zagłębiając się w teorię, zapamiętaj, że im niższy jest ten parametr tym lepsze właściwości izolacyjne posiada dany materiał.
Sugeruję kierować się konkretnymi parametrami materiału (grubość, λ), nie zaś np. kolorem styropianu (biały, grafitowy, dalmatyńczyk).
Rodzaj wykończenia elewacji.
W tym miejscu masz niemal pełną dowolność. Tylko od Ciebie zależy, czy wykonasz tynk silikonowy, czy też położysz deskę elewacyjną. Ale! Może się zdarzyć, że ogranicza Cię jakiś zapis w planie zagospodarowania przestrzennego albo warunkach zabudowy. Dla przykładu, zapis o konieczności utrzymania dachów wszystkich budynków na posesji w jednakowej kolorystyce.
Na marginesie, nawet jeśli nie ma takiego zapisu, warto zwrócić uwagę na sąsiadujące budynki i w miarę możliwości wpasować się w otoczenie.
Ekipa.
Kwestię poszukiwania fachowców szczegółowo opisaliśmy w osobnym materiale. Polecam zapoznać się z nim TUTAJ. Nadmienię jedynie, że elewacja jest wizytówką Twojego domu i musi zostać wykonana dokładnie i profesjonalnie. Osobiście uważam, że w tym przypadku lepiej jest zaoszczędzić na materiałach, np. kupić tańszy tynk, niż na jakości jego położenia. Poprawienie gotowej elewacji, bywa niemożliwe do wykonania.
Na naszej budowie do wykonania elewacji zastosowaliśmy – zgodnie z projektem – styropian o grubości 20cm i λ 0.38, biały tynk silikonowy o strukturze „baranka”, wstawki z deski elewacyjnej PCV w obrębie wejścia do domu oraz na wykuszu przy tarasie. W porozumieniu z przyszłymi właścicielami, zrezygnowaliśmy z grafitowych wstawek na narożnikach budynku, przy bramie garażowej i pod pasem podsufitki.
Kolejność prac.
Na początku prac nad elewacją, ekipa powinna zabezpieczyć folią i taśmą okna, drzwi i elementy obróbki blacharskiej dachu. Fachowcy gruntują ściany, do których następnie przykleją płyty styropianu.
Układanie płyt powinno zaczynać się od położenia listew startowych, które zabezpieczają od spodu docieplenie (np. przed szkodnikami). Płyty powinny być układane przy użyciu poziomicy i odpowiednio długiej łaty, aby płaszczyzna ściany „stała” idealnie w pionie i nie była pofalowana.
Styropian.
Płyty styropianu klei się specjalnej zaprawie, jednak warto dodatkowo przybijać je kołkami. Nawet przy niskich budynkach, sam klej to za mało! Na główkach kołków należy zastosować specjalne zaślepki ze styropianu – można ich nie stosować, ale zdarza się, że po deszczu albo pod słońce widoczne będą ślady na gotowej już elewacji.
Ułożone płyty powinny zostać solidnie przetarte specjalnymi pacami (tarkami), aby usunąć luźne elementy i zanieczyszczenia. Po pierwsze zagwarantuje to odpowiednią przyczepność tynku. Po drugie zniweluje nierówności styropianu.
Chociaż na pierwszy rzut oka, styropian jest równy, to płyty bywają wypukłe. Inna sprawa, że pod wpływem temperatury, styropian potrafi się odkształcić.
Na elementach typu słupy czy podciągi na wypustach można zastosować cieńszy, kilkucentymetrowy styropian. Oczywiście, pod warunkiem, że nie będzie to miało wpływu na izolację samego domu.
W ramach wykonania elewacji wokół okien, montowane są również parapety zewnętrzne. W styropianie można też wykonać ozdobne rowki, bądź nakleić elementy dekoracyjne.
Klej.
Tak przygotowane docieplenie zaciągane jest zaprawą klejową do styropianu. Klej należy nałożyć w dwóch warstwach i zatopić w nim siatkę zbrojącą. Na wszystkich krawędziach należy zastosować specjalne narożniki. Dookoła okien można zastosować specjalne listwy łączące ramę z elewacją. W ten sposób wykonuje się tak zwaną warstwę zbrojącą.
Tynk.
Po wyschnięciu warstwy zbrojącej, należy ją zagruntować specjalnym środkiem w kolorze właściwego tynku. Teraz nakładana i zacierana będzie ostatnia warstwa – tynk właściwy, w wybranej strukturze i kolorze. Na koniec podmalowuje się elementy ozdobne, zaś po wszystkim zdejmowane są folie i taśmy ochronne.
O czym jeszcze pamiętać przed położeniem elewacji?
- Jeśli masz w planach podświetlenie elewacji, zawczasu rozprowadź instalacje elektryczną na ścianach. Pamiętaj jednak, że dodatkowe oświetlenie może uwypuklić wszelkie niedoskonałości elewacji budynku.
- Wyprowadź z budynku rurę gazową i zamontuj na zewnątrz skrzynkę z głównym zaworem gazu. Jeśli przewody gazowe doprowadzane do kotłowni i kuchni, mają znajdować się na zewnątrz, pomyśl o położeniu ich przed dociepleniem.
- Również w przypadku przyłącza prądowego – jeśli to konieczne, zamontuj odpowiednią skrzynkę (np. licznikową) i zleć elektrykowi wyprowadzenie przewodów zasilających. Jeśli masz w planach wykonanie dodatkowych gniazd elektrycznych, włączników – również zrób to wcześniej.
- Wykonaj wszystkie niezbędne otwory wentylacyjne – nawiew powietrza do kotłowni czy do kominka.
- Należy również wyprowadzić zawór wody – zewnętrzny kran do podlewania ogrodu czy prac gospodarczych bardzo się przydaje.
Pozostałe artykuły z tej serii:
- Działka czy projekt domu. Co jest pierwsze?
- Budowa domu systemem gospodarczym.
- Kalkulacja i zakup materiałów budowlanych.
- Jak szukać, zatrudnić i upilnować fachowców na budowie?
- Stawianie fundamentów. Jak osiągnąć poziom „0”?
- Budowa ścian konstrukcyjnych i stropu.
- Dach kładziony metodą klasyczną.
- Wstawiamy okna i drzwi – stan surowy zamknięty.